Çetin Ünsalan: Jeopolitik riskler sürecek öngörüsü
Herkes hem bizde hem de dünya iktisadında nasıl bir yol alınacağına dair öngörülerde bulunmaya çalışıyor. Elbette iş yapanların da, vatandaşların da bunun karşılığını aramasından daha doğal bir şey yok.
Bölgemizde alevlenen İran – İsrail çizgisinde yaşananlar, ABD’nin son müdahalesi, Hürmüz Boğazı ekseninde yaşananlar son derece kaygı verici olmakla birlikte zati, İsrail – Filistin, Rusya – Ukrayna üzere lokasyonlarda yaşananların üzerine gelmiş, Trump’ın gümrük vergileriyle perçinlenmiş bir kaosun üzerine atılmış akaryakıt üzere.
2025 yılının çok daha düzgün olacağını söyleyerek, siyasi sıkıntılara bile gerek kalmayacak kadar riskli bir yılı algıya çevirmeye çalışanların, artık 2026, hatta yılın ikinci yarısı için benzeri telaffuzları geliştirmesi ise yalnızca bir temenniden ibaret.
Çünkü İran – İsrail çizgisinde yaşananlar, yalnızca nükleer bomba ile ilgili değil. İşin içinde siyasi hesaplar kadar, paylaşım savaşlarının da bir rolü var ve kimse sorunun bu boyutuna bakmıyor. Gelişen teknolojiyle birlikte artan güç gereksiniminde nükleer güç kıymetli bir seçenek olarak duruyor.
Ama burada da akıllar karıştırılıyor. Zira 10 sene öncesinde bile Fransız bilim mecmualarında yeni jenerasyon nükleer tesislerin yeşil hidrojen temelli olacağı, hatta yapıldığı konuşulurken, husus atom bombası korkusu kullanılarak uranyum temelliler üzerine şekilleniyor.
Teknolojik gelişim, yapay zekâ üzere faktörler elektrik muhtaçlığını değerli ölçüde arttıracakken, bunu temin etmek de rekabetin bir hali haline dönüştü. Yani paylaşımda kelam sahibi olmak isteyenler, kendilerinden oburunun nükleer silaha sahip olmasıyla değil, onun elektrifikasyon teknolojilerinde güç konusunda geride kalması, kontaklı olarak bu teknolojiyi maliyetli kullanması konusunda da gayeler taşıyorlar.
Peki diyelim ki aklıselim hakim oldu ve İran – İsrail hengamesi bitti. Paylaşım tamamlanmadan jeopolitik risklerin ve maliyetlerin ortadan kalkacağını mı düşünüyorsunuz? Ne yazık ki bu çok gerçekçi bir yaklaşım olmaz.
Tüm jeopolitik risk olayları sonuçlansa bile, risk algısıyla elde edilen iktisat ve paylaşım savaşı devam edecek, bunun maliyetlenmesi, meçhullüğü ve öngörü sorunu ortadan kalkmayacaktır. Bu sayede silah ve gibisi pazarları canlı tutarsınız.
Hatta rezerv para tartışmasının yapıldığı bir süreçte, dijital ödeme sistemleri başta olmak üzere alternatiflerin gündeme gelmesini de göz gerisi etmemelisiniz. Tüm bunlar risk algısını yükseltiyor. Bu türlü durumlarda en yeterli gösterge nedir? Altın… Hem ferdî manada, hem de ülkelerin merkez bankalarının alımlarında bunun sağlamasını yaparak riskin seyahati hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
O vakit sağlamasını Dünya Altın Konseyi’nin, merkez bankaları ile yaptığı anketin sonuçlarına bakarak yapalım. 73 merkez bankası yetkilisi ile yapılan ankete nazaran, merkez bankalarının yüzde 95’ini altın rezervlerini arttıracağını söylüyor. Bunun en net manası nedir? Jeopolitik riskler devam edecek. Hesabınızı buna nazaran yapın.
[email protected]
