YASED: 2024 yılında Türkiye’ye 11,3 Milyar Dolar Değerinde Uluslararası Doğrudan Yatırım Geldi
Uluslararası Yatırımcılar Derneği’nin (YASED) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 13 Şubat 2025 tarihinde paylaştığı Ödemeler İstikrarı İstatistiklerinden derleyerek hazırladığı Sayılarla Memleketler arası Direkt Yatırımlar Bültenine nazaran, 2024 yılında Türkiye’ye 11,3 milyar dolarlık Milletlerarası Direkt Yatırım (UDY) girişi gerçekleşti.
13 Şubat 2025 tarihinde paylaşılan şimdiki resmi datalara nazaran, 2024 yılının aralık ayında, Türkiye’ye, 1.972 milyon dolar bedelinde UDY girişi gerçekleşti. Yeni bu istatistikle birlikte, yıl boyunca Türkiye’ye gelen toplam UDY ölçüsü, 11,3 milyar dolar olarak kaydedildi. 2024 yılında 2023 yılına nazaran yüzde 5,6 oranında artış kaydedilirken 2002 yılından itibaren Türkiye’ye gelen UDY girişlerinin toplam pahası ise 274 milyar doları aştı.
Aralık ayında gerçekleşen toplam UDY girişi 1.972 milyon dolar olarak hesaplanırken bu yatırımların 1.221 milyon doları yatırım sermayesi formundaydı. Aralık ayındaki toplam UDY’nin 499 milyon doları borçlanma araçları, 255 milyon doları yabancı uyruklulara gayrimenkul satışı yoluyla kaydedildi. Birebir ay içerisinde yatırım tasfiyelerinin 3 milyon dolar pahasında aşağı taraflı tesiriyle, aralık ayındaki toplam UDY girişi, 1.972 milyon dolar oldu.
2024 yılında en fazla yatırım ‘’Toptan ve Perakende Ticaret’’ ile ‘’Bilgisayarların Elektrik-Elektronik ve Optik Eserlerin İmalatı’’ bölümlerinde gerçekleşti
2024 yılında gerçekleşen 6.691 milyon dolar pahasındaki yatırım sermayesi girişleri içerisinde, 1692 milyon dolarlık yatırım girişi ile ‘Toptan ve Perakende Ticaret’ yüzde 25 oranında bir hisse aldı. ‘Bilgisayarların Elektrik-Elektronik ve Optik Eserlerin İmalatı’ bölümü ise 2024 yılında gerçekleşen yatırım sermayesi girişlerinden yüzde 10 seviyesinde bir hisse aldı. En fazla yatırımın gerçekleştiği başka bir kesim ise yüzde 9 seviyesinde bir hisse ile ‘Kimyasalların Kimyasal Eser. ve Temel Eczacılık Eser. ile Materyallerinin İmalatı’ oldu.
Aralık 2024 periyoduna göz attığımızda ise öne çıkan kesimler ve yatırım sermayesi girişleri içindeki hisseleri sırasıyla, ‘Toptan ve Perakende Ticaret’ (%46), ‘Gıda İçecek ve Tütün Eserleri İmalatı’ (%11), ‘Bilgisayarların Elektrik-Elektronik ve Optik Eserlerin İmalatı’ (%7), ‘Kimyasalların Kimyasal Eser. ve Temel Eczacılık Eser. ile Materyallerinin İmalatı’ (%6) ve ‘Mesleki Bilimsel ve Teknik Faaliyetler’ (%5)’ kesimleri olmuştur.
2024 yılında ülkemize en fazla ‘Hollanda’, ‘Almanya’, ‘Amerika Birleşik Devletleri’, ‘İrlanda’ ve ‘Azerbaycan’dan yatırım geldi
2005’ten 2023’e kadar ülkemize gelen yatırımların %58’sinin kaynağı olan ‘AB27’ ülkeleri, 2024 yılında da yüzde 55 seviyesinde bir hisseye sahip oldu. Yüzde 14’lük oranla 2005-2023 devrinde ülkemize gelen yatırım sermayesi girişlerinde ikinci en büyük yatırım kaynağı olan ‘AB27 üyesi olmayan Avrupa Ülkeleri’ ise 2024 yılında da ülkemize gelen yatırımların yüzde 15’inin menşei oldu.
Aylık bilgilere göz attığımızda, Aralık 2024 devrinde Türkiye’ye gelen yatırım sermayesi tipindeki UDY akışları içinde esas yatırım kaynağı olan ülkeler, ‘Hollanda’ (%41), ‘Birleşik Arap Emirlikleri’ (%15), ‘İrlanda’ (%8), ‘Amerika Birleşik Devletleri’ (%7) ve ‘Almanya’ (%5) oldu.
Kanal ekonomilerinin tesiri dışarıda bırakıldığında 2024 yılında global UDY’de düşüş görüldü
UNCTAD tarafından 20 Ocak 2025 günü yayımlanan “Küresel Yatırım Trendleri Bülteni No. 48” dataları incelendiğinde global memleketler arası direkt yatırım (UDY) fiyatının 2024 yılında varsayımı olarak 1,4 trilyon ABD dolarına ulaşarak bir evvelki yıla nazaran yüzde 11’lik bir artış gösterdiği fakat yatırımların sonuncu destinasyonuna ulaşmasına aracılık eden Avrupa’daki kanal ekonomileri (conduit economies) hariç tutulduğunda, toplam global UDY yaklaşık yüzde 8 oranında azaldığı görülmekte.
UNCTAD bülteninde bilhassa altyapıya yönelik yatırımlar kapsamında gerçekleşen memleketler arası proje finansmanı cinsindeki UDY projelerinde sayı ve bedel bakımında azalış trendine dikkat çekilirken gelişmekte olan ülkelerde Sürdürülebilir Kalkınma Emellerinin (SKA’lar) hayata geçirilebilmesi açısından değerli olan yatırımlardaki azalışa da vurgu yapılmakta. Öte yandan 2024 yılında gerçekleşen sabit sermaye çeşidindeki UDY akışları içerisinde, bilhassa yapay zekâ teknolojilerinin yükselişi ile yarı-iletkenler, data merkezi ve data sürece dallarında gelişmiş ülkelerde gerçekleşen mega projelerin öne çıktığı belirtilmekte.
