Yapı Kredi Yatırım – Murat Berk’ten Strateji Notları…

Dönerek ve dönerek genişleyen girdapta
Şahin işitemez şahinciyi;
Objeler parçalanır; mihrak dayanamaz;
Daha çok düzensizlik salınmış dünyaya,
Kanla kararmış sular yükselir ve her yerde
Boğulmuştur masumiyetin merasimi;
En yeterlinin inancı eksiktir tamamıyla, en kötüyse
Şehvetli bir yoğunlukla dopdolu.

– William Butler Yeats, İkinci Geliş

William Butler Yeats, “İkinci Geliş”i 1919 yılında Avrupa’nın savaşla yerle bir olduğu, krallıkların yıkıldığı, bir periyotta yazmıştı fakat Yeats’e nazaran büyük yıkım daha yeni başlıyordu. Hakikaten şair 1936’da faşizmin ve militarizmin çılgınca yükseldiği bir periyotta yazdığı bir mektupta, her şeyi yedi sene evvel beklediğini lakin şimdi deliliğini çok daha berbatın beklediğini tabir etmişti. Bugün, “İkinci Geliş” yazıldığından bu yana neredeyse yüz yıl geçti lakin dünyanın üzerinde kara bulutlar dolaşıyor. Yeats’in dramatik seviyedeki vizyoner şiirinin şu anda ne kadar şimdiki olduğunu şaşkınlıkla görüyor, öte yandan bunda eşsiz bir test buluyoruz: İnsanlık darboğazlardan geçiyor, geçebiliyor.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, geçen hafta IIF’ye yaptığı konuşmada, 2. Trump Yönetimi’nin memleketler arası ekonomik sistemin tabiatı hakkındaki kaygılarını özetledi. Bessent hususla ilgili “Onlarca yıl boyunca, ardışık idareler ticaret ortaklarımızın istikrarlı bir global ekonomiyi yönlendirecek siyasetler uygulayacağı istikametindeki kusurlu varsayımlara güvendi. Bunun yerine, adil olmayan bir ticaret sisteminin sonucu olarak büyük ve kalıcı ABD açıklarının çarpıcı gerçekliğiyle karşı karşıyayız” tabirlerini kullandı.

ABD’nin büyük ve daima cari hesap açıkları verirken, oburlarının de tıpkı biçimde daima fazlalıklar verdiği elbet. Bunun tesiri, tasarrufların başka tarafa akmasıdır. Bu da ABD tahvil getirilerinin baskılanmasına yardımcı olurken, kredi spread’lerini düşük tutarken ve pay senedi endekslerini yükseltirken, servet tesiriyle birlikte gerçek gelirleri de destekledi. Globalleşmeyi geri çevirme atılımlarından kazananlar ve kaybedenlerin olacağını söyleyebiliriz. Ayrıyeten hem doların dünya finans sistemindeki inanılmaz ehemmiyeti hem de fevkalâde satın alma gücü bu süreçte ziyan görecek üzere görünüyor.

Peki, bunlar bilinen riskler iken, Trump bilhassa gümrük tarifeleri ile piyasada önemli bir itimat sorunu ve risk haline mi geldi? Bizce bunun karşılığı da Bessent’in açıklamalarında kapalı bir biçimde yer alıyor.

Bu müzakerelerin en çetini, ABD ve Çin ortasında geçecek üzere görünüyor zira Çin, ABD’nin açıklamaları karşısında geri adım atmadı. Bu iki ülkenin münasebetleri yalnızca iktisat ile hudutlu değil tıpkı vakitte Tayvan ve Güney Çin denizi üzere birçok jeostratejik hususta da karşı karşıyalar.

Ukrayna-Rusya, Filistin derken Pakistan – Hindistan çatışması da ekstra bir risk taşıyor zira iki ülkenin de nükleer silahları var.

Şimdi piyasalar ABD kaynaklı global riskleri tam fiyatlıyorlar mı sorusuna yanıt vermek sıkıntı ancak birçok metriğe nazaran tam fiyatlamadığını düşünüyoruz. Kredi piyasası bunun bir resesyondan yahut stagflayondan fazla yüksek ihtimal 2000’li yılların ortalarına bilhassa de 2005’e benzediğini düşünüyor. Avrupa’daki yüksek getirili ve ABD’deki yatırım notlu kredi endeksleri, kabaca, mevcut krizden, 2005’teki olaylardan gördükleri riskle birebir ölçüde risk görüyorlar. O vakitler General Motors’un kar uyarısı ve AIG’deki muhasebe usulsüzlüklerinin keşfi süreksiz telaşlara yol açmıştı. 2005 IG doruğu 80’in çabucak altındaydı. Bu sefer 80’in çabucak üzerindeydi ve artık tekrar 67’de yer alıyoruz.

Spread’ler, Atlantik’in her iki yakasında da son 20 yılın ortalama düzeylerinin altında yer alıyor. Kurumsal tahvil piyasasından edilen izlenim, spread’lerin daha sürdürülebilir düzeylere geri dönmesi tarafında. Riske karşı en hassas olması gereken şirket bono ve piyasa olduğunu söz edebiliriz. İki hafta evvel varsayım ettiğimiz üzere piyasalar şu an yumuşayan Trump telaffuzuyla birlikte oluşan keskin düşüşlerin aşağı üst yarısından fazlasını geri aldı. Trump idaresi, ABD’de ve öbür yerlerde kendisinden evvelkiler üzere gergin bir Hazine piyasasıyla karşı karşıya kaldığında siyasetlerini yumuşatıyor fakat global ticaret sistemini yine düzenleme dileği ve bunun ABD iktisadına ziyan vermeden başarılabileceğine olan güçlü inançları var. Bu da var olan fakat geri çekilmekte olan yerine şimdi konamayacak bir dünya sisteminin sıkıntı olacağını düşündürüyor.

İçeriye dönecek olursak IMF’nin global ekonomik raporundaki kestirimlere bakmak istiyoruz. Büyümeye bakacak olursak; IMF Türkiye’nin ekonomik büyümesinin global büyümeden alacağı olumsuz tesirin 2025’tekinden ağır olacağını düşünmüyor. Ekim raporundaki yüzde 2,7 büyüme kestirimi ile Nisan raporundaki büyüme kestirimi yüzde 2,7 tıpkı düzeyde yer alıyor.

TCMB’den gelen son faiz artırımı akabinde büyümenin daha düşük olabileceğini düşünüyoruz. Enflasyonda ise IMF, sene sonu TÜFE enflasyonu kestirimini yüzde 24’ten yüzde 31’e çekmiş görünüyor. Bilgi tarafına bakacak olursak; TÜİK’in Nisan 2025 datalarına nazaran inanç endeksi hizmet dalında yüzde 4,3, perakende ticaret dalında yüzde 2,5, inşaat kesiminde ise yüzde 4,2 oranında geriledi. Yani ana dallarda iktisada inanç düştü.

Bu düşüşün nedenleri ortasında; Trump’ın dünyada yarattığı huzursuzluk, içerideki gelişmeler ve faiz artışları gösterilebilir.

Mevsimsel tesirlerden arındırılmış KKO evvelki aya nazaran 0,6 puan azalarak yüzde 74,6 düzeyine indi ve Mart 2023’ten bu yana en berbat düzeyde gerçekleşti.

TCMB anketi sonuçlarına nazaran Gerçek Kesim İnanç Endeksi nisanda aylık bazda 0,9 puan azalarak 103,2 düzeyinde geriledi. Nisan ayında mevsimsellikten arındırılmış endeks ise bir evvelki aya nazaran 2,4 puan azalarak 100,8 düzeyinde gerçekleşti.

Tüketici inanç endeksi Mart’ta 85,9 iken Nisan ayında yüzde 2,3 oranında azaldı ve 83,9 oldu. En sert gerileyen yüzde 3,8 daralma ile gelecek 2 ayda sağlam tüketim malı alma beklentisi.

Verilerden çıkardığımız imaj Türkiye iktisadı yüklü olarak iç faktörler nedeniyle bir duraksama, yavaşlama periyoduna girmiş görünüyor.

Yasal Uyarı

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy idare şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri ortasında imzalanacak yatırım danışmanlığı kontratı çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların ferdî görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, yalnızca burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Yapı Kredi Yatırım