Tom Lee: SP500 Rallisi Hâlâ Yanlış Anlaşılıyor
Fundstrat’ın kurucu ortağı ve piyasa stratejisti Tom Lee, teknoloji paylarının başını çektiği güçlü yükselişin piyasa tarafından hâlâ gereğince anlaşılmadığını belirtti. CNBC’ye konuşan Lee, ABD pay senedi piyasalarında yaşanan toparlanmanın, bilhassa yatırımcıların büyük kısmının düşüş sırasında panik satış yapmasından sonra geldiğine dikkat çekti. VIX endeksinin 60 düzeylerinden 30’un altına düşmesiyle birlikte görünümün netleştiğini söyleyen Lee, piyasaların şu an olumlu bir sürece girdiğini vurguladı.
Tahvil Faizleri, Fed ve “Büyük Güzel” Yasa Tasarısı
ABD’de son periyotta gündemde olan ve 3,3 trilyon dolarlık bütçe açığı yaratması beklenen “büyük, hoş yasa tasarısı”na karşın, 10 yıllık tahvil faizlerinin düşmesi dikkat çekiyor. Tom Lee’ye nazaran bu durum, piyasanın ABD’nin borç sürdürülebilirliğini yalnızca bütçe istikrarıyla değerlendirmediğini gösteriyor. Lee, ABD’nin kamu bilançosundaki kapalı bedellerin –doğal kaynaklar, kamu binaları, altın rezervleri gibi– göz gerisi edilmemesi gerektiğini tabir etti.
Ayrıca stablecoin’lerin, gelecekte yabancı yatırımcıların tahvil talebinin yerini alabileceğini öne süren Lee, dijital doların global piyasalarda daha baskın hale geleceğini savundu. Şu an stablecoin hacminin 250 milyar dolar olduğunu hatırlatan Lee, bu alandaki büyümenin şimdi başlangıç etabında olduğunu söyledi.
Piyasa Dinamikleri: Beş Şoktan Sağ Çıkan Ekonomi
Lee, son beş yılda piyasanın beş büyük şok yaşadığını belirtti: COVID-19 pandemisi, tedarik zinciri bozulmaları, yüksek enflasyon, Fed’in agresif faiz artışları ve gümrük tarifeleri. Fakat tüm bu şoklara karşın şirket kârlarının büyümeye devam ettiğine dikkat çeken uzman, “Bir pay senedi düşünün, beş defa öldürülmeye çalışılmış lakin her seferinde kâr üretmeye devam etmiş. Bu durumda ona daha yüksek bir çarpan (P/E) verilmesi gerekir” sözlerini kullandı. Bu nedenle Lee, S&P 500 için yıl sonu gayesini 6.600 puan olarak koruyor.
Bond piyasasının, Fed’in telaffuzlarından daha farklı bir beklenti içinde olduğunu da söz eden Lee, bilhassa 2 yıllık ve 10 yıllık tahvil faizlerindeki düşüşün, yatırımcıların önümüzdeki 12 ayda daha gevşek bir para siyaseti beklediğine işaret ettiğini belirtti. “Fed iki faiz indirimi geriden geliyor” diyen Lee, enflasyonun da sanıldığı kadar yüksek olmadığını, bilhassa tarife tesirlerinin fiyatlara hudutlu yansıdığını vurguladı.
Yapay Zeka: Balon mu, İhtilal mi?
Piyasalardaki teknoloji odaklı yükselişin büyük kısmının yapay zekâya yönelik yatırımlardan kaynaklandığına değinen Lee, bu trendin 2000’lerdeki dot-com balonuyla benzeri olmadığını söyledi. O devirdeki yatırımların internet sayfası üretimine yönelik olduğunu hatırlatan uzman, günümüzdeki yapay zekâ yatırımlarının ise gerçek maliyet avantajları yarattığını belirtti.
Lee’ye nazaran, yapay zekânın direkt iş gücü maliyetlerini azaltması, şirketlerin verimliliğini artırıyor. Hasebiyle ortada yalnızca tüketiciye yönelik bir “vaat” değil, direkt ölçülebilir bir tasarruf var. Lakin bu gelişmelerin toplumsal tesirleri olabileceğini de kabul eden Lee, yapay zekâ takviyeli otomasyonun milyonlarca işi ortadan kaldırabileceğini ve bu dönüşümün önemli dağıtımsal sonuçlara yol açabileceğini söz etti. “Bu durum Çin’in 1980’lerdeki sanayi ihtilalinden bile daha radikal” diyen Lee, insan emeğinin tarifinin yine düşünülmesi gerektiğini vurguladı.
Yeni Bir Toplumsal Anlayışa Yanlışsız mu?
İş gücünün yapay zekâ tarafından ikame edilmesi durumunda, yalnızca ekonomik değil, toplumsal yapının da kökten değişeceğini belirten Lee, “Belki de 39 yaşında emekli olduğumuz bir sistem olacak” yorumunda bulundu. Lakin bu durumun negatif değil, müspet bir sonuca da dönüşebileceğini söyleyen uzman, toplumun refahı ve gelişimi için yeni bir muvaffakiyet ve katkı kriteri geliştirilmesinin kıymetine dikkat çekti.
Kimi uzmanların önerdiği 4 günlük çalışma haftası üzere fikirlerin gündeme gelmeye başladığını belirten Lee, şirketlerin teknolojik tasarrufu yalnızca kâr olarak değerlendirmemesi gerektiğini, toplumsal faydayı da göz önünde bulundurması gerektiğini söyledi. Lakin bu mevzuda kesin bir iyimserlikten çok temkinli bir umut taşıdığını belirten Lee, piyasa dinamiklerinin öngörülemez değişimlere açık olduğunu vurguladı.
Sonuç: Hâlâ Anlaşılmamış Bir Ralli
Tom Lee’nin açıklamaları, mevcut piyasa yükselişinin hâlâ birçok yatırımcı tarafından gereğince anlaşılmadığını gösteriyor. Ekonomik göstergelerin, faiz dinamiklerinin ve yapay zekâ kaynaklı dönüşümlerin ortasında piyasalar, beş büyük şoku geride bırakmış bir iktisadın yine pahalanmasını yaşıyor olabilir. Lakin bu yükselişin sürdürülebilirliği, hem mali siyasetler hem de yapay zekâ kaynaklı toplumsal dönüşümlere verilecek yansılara bağlı olarak şekillenecek üzere görünüyor.
