Para Analiz Yazarları Değerlendirdi: Enerji Krizi Kapıda, Reel Sektör Alarmda
İran ve İsrail ortasında tırmanan askeri tansiyon sırf siyasi bir kriz değil; birebir vakitte global iktisat üzerinde önemli tesirler doğuracak yeni bir jeopolitik risk alanı oluşturuyor.
Enerji fiyatlarındaki artış, Türkiye üzere güç ve ithalata bağımlı ülkelerde önemli ekonomik dalgalanmalara yol açabilir. Para Tahlil müelliflerinin değerlendirmeleri, bu sürecin Türkiye iktisadı üzerindeki tesirlerine dair değerli ihtarlar içeriyor.
“Doğalgaz çizgisine ziyan gelirse Türkiye gaz krizi yaşar”
ParaAnaliz müellifi Erol Taşdelen, artan petrol fiyatlarının Türkiye’nin dokumacılık, kimya, çimento, demir-çelik üzere ithalata ve güce bağımlı dallarını önemli biçimde baskı altına aldığını vurguladı. Türkiye’nin güç temininde İran üzere ülkelere bağımlı olduğunu hatırlatan Taşdelen, “İran’dan gelen doğalgaz boru çizgisinde mümkün bir hasar, Türkiye’de doğalgaz krizi yaratabilir” dedi.
Ayrıca döviz rezervlerinin zati zayıf olduğu bir devirde yaşanan bu gelişmelerin Türkiye açısından zamanlama bakımından büyük bir şanssızlık olduğunu belirtti. Taşdelen’e nazaran Kızıldeniz’deki gemi trafiğinde yaşanabilecek aksaklıklar, Avrupa’ya yapılan ihracatı etkileyebilir ve İran üzerindeki baskıların artması Türkiye-İran ticaretini zayıflatabilir. Fakat İran sermayesinin Türkiye’ye kayması halinde döviz girişinde süreksiz bir artış görülebilir.
“Sıcak Çatışma Dursa da Ekonomik Tesirleri Kalıcı Olacak”
Ekonomist Çetin Ünsalan, bu tıp gelişmelerde kısa vadeli yansılara odaklanmanın yanlışlı olacağı görüşünde. Ünsalan’a nazaran, “Mevcut jeopolitik risklere bir yenisi eklendi. Bu milat değil, devam eden bir sürecin modülü.” Merkez bankalarının altın rezervlerini artırması ve fiyatlardaki üst taraflı hareketin, yaşanan krizin süreksiz değil, sistemik bir risk haline dönüştüğünü gösterdiğini savunan Ünsalan, asıl darbeyi gerçek dalın yiyeceğini söyledi.
Yeni pazar arayışı içindeki Türk gerçek bölümünün bu tansiyonla birlikte umutlarını kaybettiğini belirtti. Ünsalan, “Finans ve gerçek piyasalarda çatışma dursa bile tesirler kalıcı olacak” diyerek ekonomik belirsizliğin süreceğini öngördü.
”Petrol 150 Dolar Olabilir, Türkiye’de Enflasyon ve Faiz Yükselebilir”
Ekonomist Güldem Atabay ise İsrail’in ataklarında şuurlu olarak petrol altyapılarını gaye almaktan kaçındığını lakin bu durumun değişebileceğini söyledi. İran’ın günlük 1,7 milyon varillik petrol ihracatının tehlikeye girmesi halinde global arz meşakkati yaşanabileceğini belirten Atabay, Hürmüz Boğazı’nda yaşanacak bir kesintinin petrol fiyatlarını üç haneli sayılara taşıyabileceğini, varil fiyatının 150 dolara çıkmasının “imkânsız olmadığını” tabir etti.
Atabay, bu durumun Türkiye için direkt enflasyon baskısı, faiz artışı ve büyüme yavaşlaması manasına geleceğini belirterek, “TCMB faiz indirimlerini ertelemek zorunda kalabilir, rezervlerini tekrar piyasaya satmak durumunda kalabilir. Zayıf rezervlerin siyasi hedeflerle değil, böylesi jeopolitik risklere karşı korunması için saklanması gerekirdi” diyerek iktisat idaresini eleştirdi. Ayrıyeten, turizm gelirlerinde de kayıplar yaşanabileceğini kelamlarına ekledi.
Türkiye İktisadı İçin Riskler Artıyor Mu?
İran-İsrail tansiyonu sıcak bir çatışma boyutuna ulaşmasa da, güç piyasaları üzerindeki tesirleri, Türkiye üzere güç ithalatçısı ülkeler açısından epey yüksek maliyetler doğurabilir. Gerçek dal baskı altına girerken, finansal piyasalar belirsizlik içinde istikamet bulmakta zorlanıyor. Türkiye için riskin hem içeriden hem dışarıdan büyüdüğü bu periyotta, ekonomik siyasetlerin kriz senaryolarına nazaran tekrar şekillendirilmesi kaçınılmaz görünüyor.(Haber Merkezi)
