Nisan Ayında Sanayi Üretiminde Sert Dalgalanma: Trend Yavaşlıyor mu?

Nisan ayı sanayi üretim dataları, Türkiye iktisadının üretim cephesinde besbelli bir dalgalanmayı ortaya koydu. Garanti BBVA Yatırım ve Akbank’ın tahlillerine nazaran, mart ayında görülen güçlü toparlanmanın akabinde nisan ayında sanayi üretiminde keskin bir düşüş yaşandı. Her iki kurum da bilhassa sermaye malları kümesindeki düzeltmenin sanayi üretimini aşağı çektiği görüşünde birleşiyor. Garanti BBVA, dokuma ve mobilya üzere tüketim kümelerinde eğilimin zayıfladığını vurgularken, Akbank ise finansal sıkılaşma ve belirsizlik ortamının üretim üzerindeki baskısına dikkat çekiyor.

Yıllık Büyüme Var, Fakat Aylık Düşüş Dikkat Çekici

Garanti BBVA Yatırım’ın değerlendirmesine nazaran, takvim tesirinden arındırılmış bilgilere nazaran nisan ayında sanayi üretimi yıllık bazda %3,3 artarken, aylık bazda %3,1 daraldı. Bu durum, martta aylık bazda %1,7 olan artışın akabinde nisan ayında besbelli bir bilakis dönüşe işaret ediyor. Ayrıyeten, martta %0,7 olan üç aylık yıllık ortalama büyüme nisan ayında %1,4’e çıksa da, aylık datalara nazaran üç aylık ortalama büyüme %0,5 daralmaya dönmüş durumda.

Sanayi üretiminde yıllık bazda toparlanma sürerken, kısa vadeli eğilimlerin negatifleşmesi bilhassa önümüzdeki periyot için temkinli olunması gerektiğini gösteriyor.

Sektörel Gelişmeler: Dokumacılıkta Sakinlik, Otomotivde Toparlanma

Sanayi üretiminin alt kırılımlarına bakıldığında, ana sanayi kümeleri içinde sağlam tüketim mallarında zayıf bir görünüm öne çıkıyor. Garanti BBVA’ya nazaran, güç malları bu devirde en güçlü eğilim sergileyen küme olurken, dokumacılık, giysi, kimya, çimento-cam üzere mineraller ve mobilya dallarında besbelli bir kötüleşme gözlendi.

Nisan ayı prestijiyle sanayi üretiminde eğilimin en zayıf olduğu bölüm dokumacılık olurken, otomotiv kesiminde ise evvelki aya nazaran toparlanma dikkat çekti.

Akbank: Sermaye Mallarındaki Düzeltme Belirleyici Oldu

Akbank’ın tahliline nazaran, nisan ayında sanayi üretiminde görülen %3,1’lik sert aylık düşüş büyük ölçüde mart ayındaki yüksek artışın yaşandığı bölümlerdeki düzeltme hareketinden kaynaklandı. Bilhassa başka ulaşım araçları, bilgisayar, elektronik ve optik aletler üzere sermaye mallarındaki düşüşün sanayi üretimine katkısı -2,3 puan olarak hesaplandı.

Bu gelişmeye ek olarak, dokumacılık, giysi, fabrikasyon metal ve mineral eserlerde de yaygın bir daralma gözlendi. Akbank, bu daralmanın gerisinde hem sıkılaşan finansal şartların hem de artan iç ve dış belirsizliklerin tesirli olduğunu vurguluyor. Ayrıyeten, Ramazan Bayramı sonrası hudutlu da olsa köprü günü tesirinin de üretimi aşağı çekmiş olabileceği tabir ediliyor.

Büyüme Beklentileri ve Ekonomik Aktiviteye Dair Sinyaller

Garanti BBVA, 2025 yılının birinci çeyreğinde Türkiye iktisadının %2,0 büyüyerek piyasa beklentisi olan %2,3’ün altında kaldığını hatırlatıyor. Mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış datalara nazaran çeyreklik büyüme %1,0 olarak gerçekleşti. Dış talebin büyümeyi sınırlamaya devam ettiği, iç talebin ise evvelki çeyreğe kıyasla zayıflamakla birlikte müspet katkı sunduğu belirtiliyor.

2025’in ikinci çeyreğine ait öncü göstergeler ise ekonomik aktivitede yavaşlamaya işaret ediyor. Artan global ticaret belirsizlikleri, finansal piyasalardaki oynaklık ve TCMB’nin ek nakdî sıkılaşma adımları bu yavaşlamayı besliyor. Garanti BBVA, 2025 yılı büyüme iddiasını %3,5 olarak korurken, sürdürülebilir makroekonomik siyasetler için istikrarlı büyümenin değerini vurguluyor.

Mayıs Ayına Dair Ön Göstergeler Karışık Sinyaller Veriyor

• PMI Bilgileri: Global PMI endeksi mayısta 51,2’ye yükselirken, Türkiye’de İSO imalat sanayi PMI endeksi 47,3’e gerileyerek dalda daralmanın sürdüğüne işaret etti.

• Dış Ticaret: Mayısta ihracat %4, ithalat %6 arttı. Dış ticaret açığındaki genişleme eğilimi %13’ten %9’a geriledi.

• Turizm ve Tüketim: Nisan ayında turist sayısı %8 artarak 3,9 milyona çıktı. Bu toparlanma, evvelki iki ayın gerilemesini aksine çevirdi.

• Kredi Faizleri: Taşıt ve konut kredilerinde faizler 3’er puan, muhtaçlık kredilerinde 1 puan artarken, ticari kredi faizleri sabit kaldı.

• Güven Endeksleri: Mayısta, tüketici dışındaki itimat endekslerinde bozulma eğilimi sürdü. Bilhassa perakende ticaret inancı zayıfladı.

• Otomotiv ve Konut: Otomotiv pazarında büyüme eğilimi mayısta sürat kazanırken, konut satışlarındaki artış ve fiyat yükselişi devam etti.

• Yatırım Eğilimi: Kapasite kullanım oranı artarken, sermaye malı üretiminde daralma eğilimi yerini genişlemeye bıraktı.

İkinci Çeyreğe Girilirken Görünüm Zayıf

Akbank, mayıs ayına ilişkin öncü bilgilerin de sanayi üretimindeki yavaş seyrin ikinci çeyrek boyunca süreceğine işaret ettiğini belirtiyor. Hem iç talepteki yavaşlama hem de dış talep belirsizlikleri, önümüzdeki periyot sanayi performansı açısından aşağı istikametli risklerin sürdüğünü gösteriyor.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik fiyatlıdır. Şartları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]