FT: Trump’ın NATO Zirvesindeki Sürpriz Zaferi
Zirve Öncesi Telaşlar: Trump’tan Beklenen Gerilim
Ancak beklenenin bilakis, Trump dorukta yapan bir tavır sergileyerek ittifakı parçalamak yerine güçlendiren adımlar attı. Doruğun kapanışında yaptığı açıklamada, “güzel bir küme beşerle masadaydım” kelamlarıyla NATO’ya olan takviyesini lisana getirdi.
Savunma Harcamalarında Dönüm Noktası
Trump’ın uzun müddettir baskı yaptığı NATO üyeleri, savunma harcamalarını artırma taahhüdünde bulunarak ABD Başkanı’nı mutlu etti. Yeni Genel Sekreter Mark Rutte’nin Trump’a yönelik övgüleri —ki Rutte, ikili görüşmede Trump’a “daddy” (baba) hitabını kullandı— Başkan’ın havasını yumuşattı. Tepe sonunda 2035 yılına kadar NATO ülkelerinin savunma harcamalarını GSYİH’nin %5’ine çıkarma amacı resmiyet kazandı.
Trump, basın toplantısında “bu artık bir sömürü değil, biz onların güvenliğini sağlamak için buradayız” dedi. Lakin tepe mühletince İspanya’nın bu maksada katılmayı reddetmesi dikkat çekti. Trump, İspanya Başbakanı Pedro Sánchez’i açıkça eleştirerek, ticaret muahedeleri üzerinden baskı kuracağını söz etti.
İran Stratejisinde Gelgitler
Zirvenin çabucak öncesinde ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine düzenlediği taarruzlar memleketler arası yankı uyandırmıştı. Trump, atakların İran’ın nükleer programını “yerle bir ettiğini” argüman etse de, askeri istihbarat raporları programın sadece birkaç aylık gecikmeye uğradığını ortaya koydu. Trump bu raporları reddederek medyayı gaye aldı.
Bununla birlikte, hücumlar sonrası ABD’nin İran ile yine müzakere masasına oturmaya hazır olduğunu açıklaması, dış siyasette yeni bir dönüşü işaret etti. Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham üzere Trump’a yakın isimler bile bu süratli değişim karşısında temkinli açıklamalar yaptı.
Görünüm mü, Gerçek mi?
Trump’ın dış siyasetinin temelinde öngörülemezlik olduğu sıkça vurgulanıyor. Princeton Üniversitesi’nden Prof. Julian Zelizer, Trump’ın makul bir ideolojik çizgiye değil, ferdî çıkarlara nazaran hareket ettiğini tabir ediyor. Dış siyaset uzmanı Ray Takeyh ise “Trump’ın takımının kim olduğu kıymetsiz; zira sonunda her şeyi kendi bildiği üzere yapıyor” diyor.
Lahey doruğu sonunda NATO’nun bölünmeden çıkmış olması ve ABD’nin İran akınıyla bölgede süreksiz de olsa bir istikrar kurması, Trump açısından dış siyasette kısa vadeli muvaffakiyetler olarak sunulabilir. Lakin bu kazanımların kalıcı olup olmayacağı, İran’ın nükleer silah geliştirme kararlılığı ve NATO içinde devam eden yük paylaşımı tartışmaları ışığında belirsizliğini koruyor.
