FÖŞ-ANALİZ: Trump’ın İran’a Saldırısı Küresel Ekonomiyi Nasıl Sarsar?
Amerika Birleşik Devletleri’nin İran’ın nükleer tesislerine düzenlediği akın, global piyasaları derinden etkileyen bir dizi riskin kapısını araladı. Petrol fiyatları yükselirken, yatırımcılar inançlı liman varlıklara yöneliyor. Bu durum, global enflasyon ve merkez bankalarının para siyasetleri üzerinde yeni baskılar yaratabilir.
🛢️ Güç Piyasalarında Derin Dalgalanma
-
Petrol Fiyatları Yükseldi: Brent petrol fiyatları kısa müddette %18 artarak yaklaşık 79 $/varil düzeyine ulaştı. Oxford Economics, en berbat ihtimalde bu sayının 130 $/varil düzeyine çıkabileceğini öngörüyor; bu da ABD’de enflasyonun %6’lara tırmanması manasına gelebilir.
-
Hürmüz Boğazı Riski: İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimali, güç arz güvenliğini tehdit ederek fiyatlarda ani yükselişlere neden olabilir.
💵 Global Enflasyon ve Faiz Oranları
-
Enflasyon Baskısı Artıyor: Artan güç maliyetleri, tüketici harcamalarını azaltabileceği üzere merkez bankalarının faiz indirimi mümkünlüğünü da geri çekiyor. Oxford Economics’e nazaran yüksek fiyatlar ve ikinci cins tesir telaşları, faiz indirim beklentilerini gölgeleyebilir.
-
Güvenli Varlık Talebi: Yatırımcılar riskten kaçınarak dolar, İsviçre frangı ve altın üzere inançlı varlıklara yöneliyor. Bu durum, pay piyasalarında ani satış baskısı yaratabilir.
🏛️ Gelişmekte Olan Piyasalar Üzerinde Baskı
-
Gelişmekte Olan Ülkeler: Türkiye üzere gelişen ekonomiler, TL karşısında baskı görebilir. Artan dolar düşkünlüğü ve petrol bağımlılığı, cari açık ve enflasyon üzerinde ek yük yaratabilir.
-
Yatırım ve Sermaye Hareketleri: Yatırımcı meçhullüğü ile yeni kriz senaryoları, sermaye kaçışlarını tetikeyebilir.
📉 Pay Senetlerinde Dalgalanma
-
Kısa Vadeli Satışlar, Uzun Vadeli Toparlanma: Geçmişteki emsal jeopolitik krizlerde (örneğin Irak Savaşı – 0,3% düşüş; Suudi hücumlar – kısa dalgalanmalar) pay senetleri kısa vadede gerilemiş, ikinci ay prestijiyle tekrar toparlanmış. Mevcut tablo da emsal bir seyir izleyebilir.
🇺🇸 ABD Doları ve Portföy Etkileri
-
Dolar ‘Güvenli Liman’ Rolu: ABD’nin direkt müdahalesi durumunda dolar süreksiz olarak güçlenebilir. Fakat bu tesir, petrol fiyatlarının artışı ve global büyüme beklentilerinin zayıflamasıyla hudutlu kalabilir.
🔑 Global İktisada Tesirleri – Özet Tablo
| Etki Alanı | Etki |
|---|---|
| Petrol Fiyatları | Yükselme riski → enflasyonist baskı |
| Enflasyon & Faiz Politika | Merkez bankaları faiz indirimlerini öteleyebilir |
| Gelişen Piyasalar | Kur baskısı, sermaye çıkışı riski |
| Hisse Senetleri | Kısa dalga satışlar → uzun vadede toparlanma olasılığı |
| Döviz Kurları | Dolar güçlenebilir → öteki para üniteleri baskı altında kalabilir |
Sonuç
Trump’ın İran’a yönelik saldırısı, sırf Orta Doğu’da değil, global iktisatta de riskleri tetikledi. Petrol fiyatlarında yükseliş, enflasyonist baskı ve yatırımcı risk tercihlerinde değişim; gelişmekte olan ekonomiler, merkez bankaları ve yatırımcılar açısından yeni belirsizlikler üretiyor. Bu ortam, bilhassa Türkiye üzere güç ithalatçısı ülkeler için yeni meydan okumalar manasına geliyor. Gelişmeleri dikkatle izlemek, ekonomik ve stratejik planlamada büyük kıymet taşıyacak.
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik fiyatlıdır. Şartları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
