Borsa: Bilançolar Beklentileri Karşılamadı, Gözler Faiz İndiriminde
Hisselerde Beklenen Heyecan Bu Devir de Yaşanmadı
Borsa İstanbul’da bilanço dönemleri ekseriyetle yatırımcılar için heyecan verici periyotlardır. Şirketlerin finansal performanslarını ortaya koyan bu periyotlarda pay bazlı hareketlilik artar. Fakat son birkaç çeyrektir açıklanan bilançolar, ne yatırımcıları ne de piyasayı tatmin ediyor. Zeynel Balcı’ya nazaran, bilançolardaki bu sönüklüğün temel nedenleri ortasında ziyan açıklayan ya da düşük kâr bildiren şirketlerin tartıda olması var. Artık umut faiz indiriminde.
Zayıf Bilançoların Münasebetleri Net: Enflasyon, Faiz ve Kur
Mayıs ayı prestijiyle gelen bilançolar, evvelki periyotlara kıyasla zayıf kâr sayıları içeriyor. Bunun temelinde yavaşlayan iktisat, enflasyon muhasebesi ve artan finansman maliyetleri yer alıyor. İstanbul Sanayi Odası’nın açıkladığı ISO 500 raporuna nazaran, şirketlerin finansman masrafları faaliyet kârlarının %97’sine ulaşmış durumda. Ayrıyeten son üç yılda gerçek satışların gerilediği de belirtiliyor.
Faizlerin yüksek seyretmesi, yalnızca makroekonomik yavaşlamayı değil, birebir vakitte şirketlerin kârlılıklarını da direkt etkiliyor. Faizlerin düşebilmesi içinse evvel enflasyonun kalıcı biçimde düşmesi gerekiyor. Bu nedenle, enflasyonda güzelleşme sinyalleri, piyasaların Merkez Bankası’ndan faiz indirimi beklentilerini artırıyor.
Bankacılık Kârları Sert Geriledi
Yüksek faiz ortamından en süratli etkilenen bölümlerin başında bankacılık geliyor. Mart ortasından itibaren faiz ve döviz kurlarında yaşanan yükselişin tesirleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) açıkladığı kâr sayılarında açıkça görülüyor. Nisan ayında bankacılık dalı toplam 48 milyar TL kâr etti. Bu sayı, şubat ayında 71 milyar TL, mart ayında ise 98 milyar TL olarak açıklanmıştı.
Hatırlanacağı üzere, Merkez Bankası yılın başlarında siyaset faizini %50’den %42,5’e indirmiş, fakat 22 Mart tarihli toplantısında faizi yine %46’ya çıkarmıştı. Bu artış, hem kredi hem de mevduat faizlerini üst taşıdı. 3 Haziran’da açıklanan mayıs ayı TÜFE verisi ise aylık %1,53, yıllık %35,41 ile beklentilerin altında geldi. Bu durum borsa tarafından olumlu karşılandı; en güçlü reaksiyon banka paylarından geldi.
Bankacılık dalı, Borsa İstanbul’un lokomotif bölümlerinden biri olmasının yanı sıra, yabancı yatırımcıların da en çok süreç yaptığı alanlardan biri pozisyonunda.
Gözler 19 Haziran’da: Faiz İndirimi Gelir mi?
Son enflasyon datalarının beklentilerin altında gelmesi, piyasada Merkez Bankası’nın 19 Haziran’daki toplantısında faiz indirimi yapabileceğine dair umutları artırdı. Lakin birtakım analistler bu adımın erken olacağını düşünüyor ve indirimlerin 24 Temmuz yahut 11 Eylül toplantılarına kalabileceğini öngörüyor.
Bu kararı belirleyecek ana ögeler ortasında yalnızca enflasyon değil, tıpkı vakitte döviz kuru, dış ticaret istikrarı ve siyasi gelişmeler de yer alıyor. Bilhassa son devirde iktisat siyasetlerinden çok siyasi açıklamaların piyasalar üzerinde daha tesirli olduğu gözleniyor.
Yatırımcılar Hangi Kalemlere Dikkat Etmeli?
Bilanço tahlilinde yalnızca kârlılık ve satış büyümesi değil, borçluluk göstergeleri de kritik değere sahip. Kur ve faizlerin yükseldiği bir ortamda, şirketlerin borç ödeme gücü zayıflayabilir. Bu nedenle borçlanma oranı, cari oran, likidite oranı, nakit oranı üzere finansal göstergeler yakından izlenmeli.
Özellikle finansal borçlar ve finansman giderleri, direkt kârlılığı etkilediği için analistler tarafından dikkatle takip ediliyor. Ayrıyeten FAVÖK (faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr), brüt kâr, net kâr, temel faaliyet kârı üzere kalemler ile birlikte firma değeri/FAVÖK, fiyat/kazanç oranı ve piyasa değeri/defter bedeli üzere oranlar da yatırımcı kararlarında belirleyici oluyor.
Döviz durumları da bu devirde farklı bir kıymete sahip. Şirketin net döviz konumu, faaliyet raporlarında yer alıyor ve bilançoları etkileyen değerli bir öge.
Sektörel Ayrışmalar ve Hisse Seçimi
Balcı’ya nazaran, ekonomik büyüme trendine giren devirlerde otomotiv ve beyaz eşya üzere bölümlerde hareketlenme öne çıkabilir. Aksine, sakinlik periyotlarında ise talebi daha az esnek olan, yani ekonomik şartlara karşın tüketilmeye devam eden eser ve hizmetleri sunan bölümler öne çıkar.
Gıda, sıhhat ve telekom üzere alanlar bu manada “defansif” bölümler olarak kabul ediliyor. Çünkü makus ekonomik koşullarda bile beşerler yemek yemeye, doktora gitmeye ve irtibat kurmaya devam ediyor.
Sonuç: Daha Yeterli Bilançolar İçin Enflasyonun Düşmesi Şart
Özetle, bilançolar bu devir yatırımcıyı heyecanlandırmadı. Lakin hem makro bilgilerdeki düzgünleşme hem de muhtemel bir faiz indirimi, yılın ikinci yarısında daha güçlü şirket bilançoları görebileceğimiz tarafında umut veriyor. Bu da pay seçiminde daha dikkatli olunması gerektiğini gösteriyor.
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik fiyatlıdır. Şartları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
