İş Var Nitelik Yok: Türkiye’de En Çok Güvenlik ve Garson Aranıyor

PARA TAHLİL ÖZEL – Türkiye’de 2025 yılının birinci beş ayında yayınlanan iş ilanları, iş gücü piyasasının giderek vasıfsızlaşan bir yapıya yanlışsız evirildiğini gösteriyor.

İŞKUR dataları, piyasada en çok aranan elemanların güvenlik vazifelisi, paklık çalışanı ve garson üzere düşük fiyatlı ve ağır emek gerektiren konumlardan oluştuğunu ortaya koydu.

Güvenlik Vazifelisi Her Yerde, Fakat Teminatta Değil

Silahsız özel güvenlik vazifelisi durumu, sırf yılın birinci iki ayında 17 binden fazla ilanla dorukta yer aldı. Bu sayı, ülkede istihdamın güvenliğe değil, güvensizliğe yatırım yaptığı algısını da beraberinde getiriyor. Birden fazla vakit taşeron firmalar aracılığıyla, düşük maaş ve hudutlu toplumsal haklarla çalıştırılan bu vazifeliler, iş garantisinden çok uzakta.

Garson ve Paklık Elemanlarına Büyük Talep: Turizmde Kâr, İşçide Yük

Garsonlar, market çalışanları ve paklık vazifelileri de en çok arananlar listesinde üst sıralarda. Lakin bu mesleklerin ortak noktası, asgari fiyatla ve ağır tempoda çalıştırılan emekçiler olması. Bilhassa turizm bölümünün tekrar canlanmasıyla birlikte artan talep, çalışanların daha düzgün şartlarda istihdam edileceği manasına gelmiyor.

Sanayi ve Üretim: Sayı Var, Niteliğe Yer Yok

Tekstil ve konfeksiyon kesiminde 12 binin üzerinde ilan yayınlandı. Lakin bu ilanlar çoğunlukla “makineci” ya da “paketleme işçisi” üzere yetişmiş olmayan, birçok vakit eğitim gerektirmeyen durumlardan oluşuyor. Bu da, Türkiye’nin sanayi siyasetinin yüksek teknolojiye değil, düşük maliyetli insan gücüne dayandığını gösteriyor.

Beyaz Yaka Nerede? 

İlanlar ortasında mühendis, öğretmen, mimar ya da yazılım geliştirici üzere nitelikli meslek kümeleri neredeyse yok denecek kadar az. Bu durum, üniversite mezunu gençlerin işsizliğini açıklarken, nitelikli insan gücünün değersizleştirildiği bir istihdam yapısına işaret ediyor.

Meslek Grubu	İlan Sayısı	Ortak Özellik
Güvenlik Görevlisi	25.000+	Düşük fiyat, taşeron
Garson & Servis Elemanı	8.000+	Yoğun tempo, minimum ücret
Market & Reyon Görevlisi	18.000+	Haftalık vardiyalar, esnek saatler
Konfeksiyon İşçisi	13.000+	Montaj sınırı, yevmiyeli çalışma
Temizlik & Paketleme İşçisi	5.000+	Hijyen riski, kısa vadeli sözleşme

2025’in birinci yarısı, Türkiye iş gücü piyasasında “çalışacak insan arıyoruz” fakat “insan üzere çalışacak iş yok” gerçeğini bir sefer daha gözler önüne serdi. Nitelikli istihdam alanlarının daralması, gençlerin ve eğitimli bireylerin sistem dışına itildiği bir periyoda işaret ediyor.

İstihdam siyasetleri ne yazık ki nitelikli emeği değil, ucuz iş gücünü tercih ediyor. İş ilanlarındaki yoğunluk, bir ekonomik refahtan çok, yapısal sıkıntıların perdesini aralıyor.