Fitch: Tarife Savaşı bitmedi, dünya durgunluk eşiğinde
Fitch Ratings’e nazaran, 12 Mayıs’ta yayımlanan ABD-Çin Ekonomik ve Ticaret Görüşmesi Ortak Açıklaması, iki ülke ortasındaki ticaret savaşında kıymetli bir yumuşama sinyali veriyor. Lakin kalıcı bir muahede olmadığı sürece, gümrük tarifelerinin son düzeyinin ne olacağı ve mevcut tarifelerin tesiri, global ekonomik öngörülerde belirleyici olmaya devam edecek. Fitch, global büyüme iddiasını de resesyon kabul edilen %1.9’a aşağı revize etti.
Tarifelerde Süreksiz Geri Adım
Açıklamaya nazaran, ABD’nin 2 Nisan’da Çin ithalatına uyguladığı %34’lük karşılıklı tarife 90 gün boyunca askıya alındı. Ayrıyeten 8-9 Nisan tarihlerinde duyurulan %125’e yükseltilmesi planlanan yeni tarife de iptal edildi. Böylelikle ABD ve Çin hükümetleri, genel ikili tarifeleri (sektöre mahsus istisnalar hariç) 115 puan düşürme kararı aldı.
Bu değişiklikle birlikte ABD’nin Çin eserlerine 2025 yılı içinde uyguladığı toplam tarife %30’a geriledi (bunun %10’u karşılıklı tarife, %20’si ise fentanil irtibatlı vergilerden oluşuyor). Çin’in ABD ithalatına uyguladığı toplam vergi ise %10 olarak belirlendi. İki taraf ayrıyeten, ekonomik ve ticari bağlantıları görüşmeye devam etmek üzere bir sistem kuracaklarını da duyurdu.
Ticaret Akışında Kesintiyi Önlemeye Yönelik Bir Adım
Bu gelişme, iki büyük iktisat ortasında ticaret akışının büsbütün çökmesini önlemeye yönelik karşılıklı bir isteği işaret ediyor. %34’lük tarifeden %10’a düşüş, Lider Donald Trump’ın 9 Nisan’daki kararnamesiyle başka birtakım ticaret ortaklarına uyguladığı yaklaşımla benzerlik gösteriyor.
Fitch, Nisan ayındaki tarife artışı sonrasında global büyüme iddiasını %1,9’a düşürmüştü. Bu son muahede ile ABD’nin tesirli tarife oranı (ETR) %23’ten %13’e geriledi. Bu oran hâlâ 2024’teki %2,3’lük düzeyin hayli üzerinde olsa da, büyümeye yönelik negatif tesirin daha sonlu olacağı öngörülüyor.
Ticaret Savaşı Bitmedi
Fitch’e nazaran, bu mutabakat ticaret savaşının sona erdiği manasına gelmiyor. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, bunun “stratejik gereklilikler doğrultusunda ekonomik ayrışmanın” bir kesimi olduğunu ve Çin’e bağımlılığın azaltılmasının hedeflendiğini belirtti. Fakat “genelleştirilmiş ayrışma” ABD’nin resmi siyaseti değil.
Fitch’in hesaplamalarına nazaran, Çin’e uygulanan ABD ETR oranı hala tüm ticaret ortakları içinde en yüksek düzeyde: %31,8. Bu oran, 2 Nisan öncesinde uygulanan araba ve çelik üzere eserlerdeki vergileri, ayrıyeten birden fazla ülkeye uygulanan %10’luk taban tarifeyi içeriyor. 13 Nisan’da akıllı telefon, bilgisayar ve kimi elektronik eserler bu kapsamdan çıkarılmıştı.
12 Mayıs’tan evvel %103,6’ya kadar çıkan ETR, düşmüş olsa da Trump idaresi, ithalat ikamesi gayesiyle tarifeleri kullanmaya devam ediyor. Bu da tedarik zincirlerinde ve ticaret akışlarında yeni aksaklıklar yaşanabileceğine işaret ediyor.
Ekonomik Görünümde Belirsizlik Sürüyor
2025’in birinci çeyreğinde, artan tarifelere karşılık ithalatta yaşanan ani artış, ABD iktisadında %0,3 oranında yıllıklandırılmış daralmaya yol açtı. Bu eğilimin önümüzdeki çeyreklerde de ekonomik bilgilerde oynaklık yaratması bekleniyor. Özel dal talebi güçlü kalsa da, ABD-Çin görüşmeleri ve başka ikili ticaret müzakerelerinin sonucu konusundaki belirsizlik, birçok bölümde yatırımları frenlemeye devam ediyor.
Fitch, Nisan ayında tarifelerin artırılması ve bunun ABD-Çin ticaret akışlarında önemli bir darbe yaratma ihtimali üzerine, 2025 global GSYH büyüme varsayımını geçen ay %1,9’a düşürdü.
Fitch, bu gelişmeleri Haziran 2025’te yayımlayacağı Global Ekonomik Görünüm raporunda kıymetlendirecek. ABD’nin ticaret siyaseti son aylarda epeyce dalgalı seyretmiş olsa da, bu son yumuşama korunursa, Nisan 2025 güncellemesinde yer alan global büyüme iddialarına nazaran üst taraflı bir potansiyel oluşabilir.
Atilla Yesilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik şartları için bize e-mail atın: [email protected]
