Etki ajanlığı yasası gelecek hafta Genel Kurul’da: Türkiye, Rusya ve İran’ın karanlık yoluna sürükleniyor
CHP Milletvekili Utku Çakırözer ve DİSK Basın-İŞ Genel Sekreteri Turgut Dedeoğlu, torba maddede yer alan “etki ajanlığı” hususunun basın özgürlüğü, niyet özgürlüğü ve sivil toplum üzerindeki tehlikelerini Gazete Pencere’ye anlattı.
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, torba maddede yer alan “etki ajanlığı” unsurunun, sırf gazetecileri değil, tüm toplumun tabir ve fikir özgürlüğünü tehdit ettiğini belirtti. Gazete Pencere’ye yaptığı açıklamada Çakırözer, “Bu yasa, bir susturma ve sindirme sistemi haline getirilecek” diyerek, bu düzenlemenin kabul edilmesi durumunda Türkiye’nin otoriter rejimlerin müsaadeden gideceği konusunda ihtarda bulundu.
Susturma yasası: Gazeteciler, STK’lar ve akademisyenler tehlikede
Türkiye, Rusya ve İran örneklerine misal bir yola giriyor
Çakırözer, bu cins maddelerin Rusya ve İran üzere ülkelerde muhalif sesleri bastırmak için kullanıldığını hatırlatarak, Türkiye’nin de benzeri bir yola sürüklendiğini belirtti. “Rusya’da muhalefet bu tıp maddelerle bastırılıyor, beşerler mahpusa atılıyor. Türkiye’de de bu yasa tıpkı hedefle kullanılabilir,” dedi. AKP-MHP ittifakının dezenformasyon yasasını yalnızca yanlış bilgiyi engellemek gayesiyle çıkarma kelamı vermesine karşın, birçok gazetecinin bu yasa kapsamında soruşturma ve tutuklamalarla karşılaştığını hatırlattı.
Muğlak tabirler ve devlet güvenliği bahaneleri
Çakırözer, yasa tasarısındaki “devletin güvenliği” ve “siyasal yararlar” üzere meçhul tabirlerin hükümetin işine yarayabileceğine dikkat çekerek, “Devletin güvenliğini kim tanımlayacak? Siyasal faydaları kim belirleyecek? Bu üzere muğlak kavramlar gazetecileri ve sivil toplum örgütlerini susturmak için kullanılacak” dedi. Hükümetin stratejik çıkarları mazeretiyle rastgele bir haberin hata sayılabileceğini ve hatta dış siyaset tenkitlerinin bile cezalandırılabileceğini belirtti.
Akademi ve sivil topluma kapı kapanıyor
Çakırözer, bu yasanın akademik çalışmaları ve sivil toplumun faaliyetlerini de kısıtlayacağını belirtti. “Bu düzenleme, STK’lar, meslek örgütleri ve akademisyenler üzerinde büyük baskı oluşturacak. Türkiye, bu sayede otoriter rejimlerin düzeyine indirgenecek” dedi. Akademisyenlerin araştırmalar sırasında risk alacağını, birçok kişinin ise otosansür uygulayarak kendisini müdafaa yoluna gideceğini söz etti.
Demokratik hukuk devleti prensiplerine muhalif bir yasa
Çakırözer, Türkiye’nin demokratik hukuk devleti prensipleriyle bağdaşmayan bu düzenlemeye karşı uğraş edeceklerini ve gerekirse Anayasa Mahkemesi’ne başvuracaklarını açıkladı. “Bu yasa geçerse sırf basın değil, fikir özgürlüğü de büyük ziyan görecek” dedi. Yasanın mevcut haliyle Türkiye’nin yatırım ortamına ve memleketler arası prestijine önemli ziyan vereceğini vurguladı; özgür fikir, bilimsel araştırma ve STK faaliyetlerinin engellenmesinin amaçlandığını söz etti.
Sansürün yeni ismi: “Casusluk çuvalı
Çakırözer, daha evvelki sansür maddelerinin da misal belirsizlikler içerdiğini belirterek, bu düzenlemeyle muhalif görüşlerin “casusluk” suçlamasıyla karşı karşıya kalacağını söyledi. “Dezenformasyon yasası sonrası halk sokak röportajları vermekten dahi korkar hale geldi. Artık bu belirsizlik, casusluk suçlamasıyla daha da genişletiliyor. STK’lar ve demokratik yapılar bu yasaya karşı sesini yükseltmeli. Bu, sadece gazetecilerin sorunu değil; bayan, çocuk ve meslek örgütleri de tehdit altında,” dedi.
DİSK ve barolar yasa karşısında dayanışma içinde
DİSK Basın-İŞ Genel Sekreteri Turgut Dedeoğlu, torba maddede “etki ajanlığı” olarak tanımlanan düzenlemeyi sert bir lisanla eleştirdi. Gazete Pencere’ye konuşan Dedeoğlu, yasanın yalnızca gazeteciler için değil, tüm sivil toplum kuruluşları (STK), demokratik yapılar ve akademisyenler için de büyük tehlike teşkil ettiğini belirtti. Dedeoğlu, “Bu unsur torba maddeden çıkarılmalı. Basın özgürlüğü ve halkın haber alma hakkı önemli bir tehdit altında” dedi.
Dedeoğlu, yasa tasarısına karşı basın ve hukuk örgütlerinin birlikte hareket ettiğini, Ankara’da Medya Dayanışma Kümesi altında DİSK Basın-İŞ olarak etkin bir çalışma yürüttüklerini söyledi. “Ankara Barosu ile bu mevzuda birebir görüşü paylaşıyoruz. İstanbul ve Van barolarıyla görüşmeler yapıldı. Barolar Birliği’nin de yasa hususunun torbadan çıkarılması talebinde bulunması bekleniyor,” dedi. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin 15 Kasım’daki toplantısında, medya ve basın özgürlüğü savunucularının bir ortaya gelerek yasa unsurunun tehlikelerini bir sefer daha gündeme getireceğini belirtti.
Dedeoğlu, yasanın adalet unsuruna karşıt olduğunu vurgulayarak, “Bu yasa büsbütün kaldırılmalı. Örneğin, alkollü araç kullanan birinin yayaya çarpması sonucunda 5 yıl ceza alırken, basın özgürlüğü kapsamında bir tenkit yapan gazeteci ‘etki ajanlığı’ suçlamasıyla 7 yıl mahpus cezasına çarptırılabilir,” dedi. Bu çeşit cürümlerin yargının yetki alanında olması gerektiğini, fakat Adalet Bakanlığı’na bırakılmasının hukuk devleti prensiplerine muhalif olduğunu ekledi.
Dedeoğlu, yasa taslağının Türkiye’nin memleketler arası insan hakları yükümlülüklerine alışılmamış olduğunu tabir ederek, “Gazetecilerin ve STK’ların faaliyetlerini kısıtlayan bu yasa, bilgi edinme ve bilgiye erişim hakkına büyük bir pürüz teşkil edecek. Türkiye’de basın özgürlüğünün neredeyse yok olduğu bir ortamda, bu mevzuda memleketler arası bir rapor hazırlasak dahi ‘etki ajanı’ olarak suçlanabiliriz,” dedi.
Dedeoğlu, anayasal garantilere ve ceza hukuku unsurlarına ters olan bu düzenlemeye karşı sonuna kadar çaba edeceklerini belirtti. “Bu yasa, demokratik bedelleri savunan tüm STK’lar, sendikalar ve demokratik örgütlerin karşı durması gereken bir düzenleme. DİSK olarak, bu hususun torba maddeden çıkarılması için elimizden gelen her türlü çabayı göstereceğiz,” dedi.
