Asya’ya yüksek gümrük vergisi bizim tekstile fayda sağlar mı?
Dünya Gazetesi’nden Şeyda Karaca’nın haberine nazaran, ABD’nin tarifeleri giysi sanayisinin ağır toplarını vurdu. ABD’li markaların üretim üssü olan Çin, Vietnam, Endonezya üzere ülkelere gelen yüksek gümrük vergileri markaların tedarik zincirini sekteye uğrattı. ABD’li markalar tarife fırtınasında bir çıkış yolu ararken dokuma kesiminin temsilcileri durumun Türkiye için avantaj mı yoksa dezavantaj mı olduğunu kıymetlendirdi.
ABD’nin yeni gümrük tarifeleri, dev markaların Asya’daki üretim merkezlerine adeta darbe vurdu. Giysi sanayisinin ağır topları üretim merkezlerini tekrar konumlandırmayı değerlendirirken, durumun Türkiye için fırsata dönüşmesi an sorunu. Lakin kesim temsilcilerine nazaran bu tablo, fırsatlar kadar önemli tehditler de barındırıyor.
ABD’li markalar yüksek tarife kıskacında
Amerikan Giysi ve Ayakkabı Derneği’nin (AAFA) datalarına nazaran, ABD’de satılan giysi ve ayakkabıların yaklaşık yüzde 97’si Asya ülkelerinden ithal ediliyor. Adidas, Levi’s, H&M, Zara, Gap, Under Armour, Puma, Tommy Hilfiger, Calvin Klein ve Lululemon üzere dev markaların üretimlerinin büyük kısmı Çin, Vietnam, Kamboçya, Bangladeş ve Endonezya’da gerçekleşiyor. Lakin Trump idaresinin yeni tarifelerine nazaran Çin’den ithal edilen eserlere yüzde 104, Vietnam’dan yüzde 46, Kamboçya’dan yüzde 49, Bangladeş’ten yüzde 37 ve Endonezya’dan da yüzde 32 ek vergi alınacak.
Dev markalar için kriz geniş tedarik zincirleri sayesinde yönetilebilir görünse de tablo küçük üreticiler için daha da karanlık. Tarifeler nedeniyle büyük ziyana uğrayan New York merkezli sırt çantası üreticisi Day Owl bir tahlil bulunmazsa 30 gün içinde şirketi kapatacaklarını açıkladı.
Türkiye’ye yönelim mümkün mü?
ABD’li markaların üretim üslerini yine yapılandırması beklenirken, yüzde 10’luk tarife diliminde yer alan Türkiye bu noktada güçlü bir alternatif olarak dikkat çekiyor.
Ancak Giyimkent Yönetim Kurulu Lideri Muzaffer Cevizli, birinci bakışta avantaj üzere görünen bu durumun uzun vadede Türkiye’nin aleyhine işleyebileceğini belirtiyor.
Fırsatı pahalandırmak için yapısal ıslahat şart
ABD’ye eser gönderemeyen Çin, Hindistan ve Vietnam üzere ülkelerin rotayı Avrupa Birliği’ne çevireceğini belirten Cevizli, AB’nin en büyük ihracatçısı olan Türkiye’nin pazar hissesinin azalacağına işaret ediyor. Türkiye’deki güç ve personellik maliyetlerinin yükselmesi, navlun fiyatlarının artması ile dokumacılık kesiminin hali hazırda güç durumda olduğunu belirten Cevizli, durumun avantaja çevrilmesi için yapısal ıslahatların süratle hayata geçirmesi gerektiğini söylüyor.
İstanbul Dokuma ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Öksüz de durumun dolaylı yoldan Türkiye’ye avantaj sağlayacağı görüşünde.
Kur ve pahalılık işi zorlaştırıyor
Trump’ın birinci başkanlık periyodunda ABD ve Türkiye ortasındaki ticaret gayesinin 100 milyar dolar olduğunu, karşılıklı mutabakatlar ile kimi bölümlere öncelik tanındığını hatırlatan Öksüz, benzeri bir tercihli ticaret mutabakatı ile ticaretin süratle gelişebileceğine dikkat çekti.
Öte yandan Öksüz, döviz kurundaki oynaklık ve Türkiye’deki pahalılık nedeniyle bu avantajı kullanmanın zorlaştığına da işaret ediyor.
Destek olursa 5 milyar dolarlık ek ihracat mümkün
Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Toygar Narbay da Türkiye’nin pozisyonu, üretim altyapısı ve lojistik avantajlarıyla bu süreci düzgün değerlendirebileceğini belirtiyor:
“Kamu takviyeleri sağlanırsa hazır giyside 5 milyar dolarlık ek ihracat ve 145 bin kişilik ek istihdam yaratabiliriz” diyen Narbay, bu kapsamda kur dönüşüm dayanağının yüzde 2’den yüzde 10’a çıkarılmasını, Eximbank takviyelerinin artırılmasını, faiz oranlarının düşürülmesini ve teminat mektubu süreçlerinin kolaylaştırılmasını öneriyor.
